Start project Toezicht 3.0
De technologische mogelijkheden voor het verwerven en analyseren van gegevens door de AIVD en MIVD zijn in de laatste jaren sterk toegenomen. Het wetsvoorstel voor een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten draagt hier aan bij. Het biedt de AIVD en de MIVD, als gevolg van de uitbreiding van de bevoegdheden op de kabel, meer mogelijkheden om gegevens te verzamelen. Tegelijkertijd zijn in het wetsvoorstel waarborgen opgenomen voor de analyse van deze gegevens en voor de vernietiging van niet-relevante gegevens. Ook moeten de AIVD en de MIVD ervoor zorgen dat de kwaliteit van deze processen van gegevensverwerking goed is. De CTIVD houdt hier toezicht op. In het parlementaire debat over het wetsvoorstel is terecht de vraag gesteld of de CTIVD wel voldoende technische kennis in huis heeft om deze ontwikkelingen bij te kunnen benen. Het werkveld waarop de CTIVD moet toezien verandert en de CTIVD verandert mee.
Doel van het project
Tegen deze achtergrond heeft de CTIVD besloten het project Toezicht 3.0 op te zetten. Het doel van het project is het in kaart brengen hoe de organisatie en werkwijze van de CTIVD moeten zijn ingericht, zodat ook in de toekomst effectief toezicht mogelijk is. De nadruk hierbij ligt op de mogelijkheden (systeem)toezicht uit te oefenen op de verwerving, analyse en vernietiging van grote hoeveelheden gegevens. In het kader van project Toezicht 3.0 wordt geen rechtmatigheidsonderzoek verricht. De CTIVD rapporteert over het project in haar jaarverslag.
Verwerking van gegevens
Om effectief toezicht te blijven houden, moet de CTIVD meer inzicht krijgen in de gegevenshuishouding van de diensten en de manier waarop wordt omgegaan met grote(re) gegevensbestanden. Project Toezicht 3.0 maakt inzichtelijk welke instrumenten, organisatorische aanpassingen en technische voorzieningen door de AIVD en MIVD worden ingezet ten uitvoer van de nieuwe wet. Ook brengt het project de gegevenshuishouding van de diensten in kaart, hoe gegevensanalyse plaatsvindt en hoe gegevens worden beheerd. Daarbij wordt rekening gehouden met gegevens die de diensten uitwisselen met nationale en internationale samenwerkingspartners. Verder richt het project zich op de manier waarop de AIVD en de MIVD waarborgen in hun systemen aanbrengen en interne controle en extern toezicht door de CTIVD daarop mogelijk maken. Deze inzichten bieden vervolgens de basis voor de inrichting van het toezicht van de CTIVD dat past bij de nieuwe wet en de verdere digitalisering van onze omgeving.
Deelprojecten
Project Toezicht 3.0 bestaat uit een aantal deelprojecten. Deze richten zich op onderwerpen als de nieuwe bevoegdheid van onderzoeksopdrachtgerichte interceptie, de vernietiging van niet-relevante gegevens en bijvoorbeeld de geautomatiseerde data-analyse.
Tot slot
Toezicht 3.0 is een meerjarig project. Als eerste stap is per 1 september 2016 een adviseur Informatie en Communicatie Technologie (ICT) aangenomen. Hij draagt zorg voor de uitvoering van het project en adviseert de CTIVD welke veranderingen noodzakelijk zijn. Ook is de ICT adviseur betrokken bij de oprichting van de ICT expertunit van de CTIVD. Binnen deze expertunit zal specifiek technische capaciteit worden samengebracht. Deze technische eenheid zal verschillende taken hebben zoals het adviseren en ondersteunen van de juridische experts, het (gezamenlijk met de juridische experts) uitvoeren van rechtmatigheidsonderzoek en het adviseren van de Commissie op het gebied van technisch complexe vraagstukken. De unit zal naar verwachting bestaan uit drie personen.
Begin 2017 is gestart met de uitvoering van de eerste deelprojecten van Toezicht 3.0. Als onderdeel van het project zal er jaarlijks een evaluatie worden uitgevoerd op basis waarvan eventuele bijstellingen op het project kunnen plaatsvinden.