Internationale samenwerking toezichtshouders
Waar de samenwerking tussen inlichtingen- en veiligheidsdiensten intensiveert en innoveert, staat de samenwerking tussen toezichthouders nog in de kinderschoenen. In 2015 ving voor het eerst een gemeenschappelijk project aan. In dit project verrichtten de toezichthouders van vijf landen, vanuit de eigen nationale context en binnen het eigen mandaat, eenzelfde type onderzoek en vergeleken zij de uitkomsten en ervaringen daarvan. Als onderwerp is gekozen voor de gegevensuitwisseling tussen inlichtingen- en veiligheidsdiensten over (vermeende) jihadisten. De CTIVD heeft haar eigen rapport hierover op 28 maart 2018 gepubliceerd.
In 2016, 2017 en 2018 wisselden de toezichthouders van België, Denemarken, Nederland, Noorwegen en Zwitserland ervaringen uit die voortvloeiden uit de eigen nationale onderzoeken over dit onderwerp. Dit leidde tot meer verdieping en een completer beeld van het toezicht op de internationale samenwerking tussen inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De vijf toezichthouders constateerden dat vanwege het nationale karakter van het toezicht op internationale samenwerking een risico bestaat op een ‘toezichtshiaat’ (oversight gap). De toezichthouders riepen daarom in een gezamenlijk statement de nationale wetgevers op het voornaamste obstakel voor de samenwerking – geheimhouding over de activiteiten van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten op dit vlak – te verlagen.
De vijf toezichthouders blijven ook in de komende jaren intensief met elkaar samenwerken, waarbij ‘best practices’ in het toezicht worden gedeeld en overleg wordt gepleegd over actuele onderwerpen die elk van de toezichthouders raken.
In 2019 is de Britse toezichthouder toegetreden tot het samenwerkingsverband. De bijeenkomsten binnen het samenwerkingsverband richten zich op actuele juridische en technische vraagstukken die elk van de toezichthouders raken en het delen van best practices in het toezicht. Speerpunt daarin is het verbeteren van de eigen toezichtmethoden.
In december 2019 hebben de zes toezichthouders een zogenoemd Charter ondertekend, waarin de samenwerking wordt bestendigd en het samenwerkingsverband de naam Intelligence Oversight Working Group heeft gekregen. Het secretariaat van het samenwerkingsverband was tot en mei 2020 bij de CTIVD belegd.
In oktober 2022 zijn twee Zweedse toezichthouders aan het Charter toegevoegd. Sindsdien maken zij deel uit van de werkgroep.
Samenwerkende toezichthouders
- Belgian Standing Intelligence Agencies Review Committee (Comité permanent de contrôle des services de renseignements et de sécurité / Vast Comité van Toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten) – www.comiteri.be (België);
- Danish Intelligence Oversight Board (Tilsynet med Efterretningstjenesterne) – www.tet.dk (Denemarken);
- Review Committee on the Intelligence and Security Services (Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten) – www.ctivd.nl (Nederland);
- EOS Committee – The Norwegian Parliamentary Intelligence Oversight Committee (EOS-utvalget) – www.eos-utvalget.no (Noorwegen);
- Swedish Commission on Security and Integrity Protection (Säkerhets- och integritetsskyddsnämnden) – www.sakint.se (Zweden);
- The Swedish Foreign Intelligence Inspectorate (Statens inspektion för försvarsunderrättelseverksamheten) – www.siun.se (Zweden);
- Independent Oversight Authority for Intelligence Activities (OA-IA) (Unabhängige Aufsichtsbehörde über die nachrichtendienstlichen Tätigkeiten AB-ND) – www.ab-nd.admin.ch (Zwitserland);
- Investigatory Powers Commissioner's Office – www.ipco.org.uk (Verenigd Koninkrijk).